Vitens onttrekt in de provincie Overijssel grondwater ten behoeve van de drinkwatervoorziening. Rond elk pompstation is een meetnet voor grondwaterstanden operationeel om het kwantitatieve effect van de winning op het grondwatersysteem te monitoren. Aangezien Vitens wilde overgaan op meten met behulp van divers en de installatie van divers een relatief kostbare zaak is, wenste Vitens de meetnetten voorafgaand te optimaliseren. Het accent lag hierbij in eerste instantie op het uitdunnen van de meetnetten en minder op het bijplaatsen van nieuwe meetpunten. Wel is het wenselijk om inzicht te hebben in waardevolle nieuwe locaties, zodat daar in toekomstige investeringsplannen rekening mee kan worden gehouden.
Een waarnemingsfilter ontleent zijn bestaansrecht primair aan de informatieve waarde die het oplevert en de mate waarin deze informatie uniek is (‘informatieve waarde’). In dit project is voor de meetnetten rond de pompstations in Overijssel de informatieve waarde van meetpunten bepaald. Hiertoe is onder andere gebruik gemaakt van een meetnetoptimalisatie methodiek aan de hand van Metran (Meervoudige Tijdreeksanalyse). De essentie van deze methode is dat grondwaterreeksen simultaan worden gemodelleerd met een tijdreeksmodel. Hierdoor is het mogelijk om elke individuele reeks op te splitsen in een component die voor alle reeksen identiek is – de gezamenlijke component – en een component die voor iedere reeks uniek is ten opzichte van de overige reeksen – de unieke component. De informatieve waarde van een filter wordt uitgedrukt als het quotiënt van de variantie van de unieke component en de variantie van de gefilterde meetreeks. Het optimalisatie algoritme dunt het bestaande meetnet stap voor stap uit door telkens het filter te verwijderen met de laagste informatieve waarde, gegeven het tot dan toe uitgedunde meetnet.
Het resultaat van de meetnetoptimalisatie is per pompstation een overzicht met de informatieve waarde van de meetpunten, weergegeven in een ruimtelijke representatie van de meetpunten en een diagram.
- Project: Meetnetoptimalisatie Pompstations Vitens Overijssel
- Opdrachtgever: Vitens
- Periode: 2005
- Uitvoering: in dienst van TNO
- Rol: expert tijdreeksanalyse